Kim jest psychopata

ZAKAZ KOPIOWANIA. TREŚCI BLOGA OBJĘTE PRAWAMI AUTORSKIMI

© Copyright by MilaM

„Wybierze cię, rozbroi swoimi słowami i będzie panował nad tobą swoją obecnością. Będzie zachwycał cię poczuciem humoru i rozmachem projektów. Pokaże ci wspaniałą zabawę, ale zawsze przyjdą rachunki do zapłaty. Będzie się uśmiechał i oszukiwał, i będzie przerażał cię swoim spojrzeniem. A kiedy z tobą skończy – a skończy z tobą - porzuci cię, zabierając twoją niewinność i dumę. Pozostawi ci smutek i niewiele więcej doświadczenia i długo będziesz się zastanawiać, co się stało, w czym tkwił twój błąd. A jeśli ktoś podobny do niego zastuka do twoich drzwi, czy znowu je otworzysz?”

Z tekstu podpisanego „Psychopata w więzieniu"

Robert D. Hare Psychopaci są wśród nas

Część I - kim psychopata NIE JEST 

Nie przepadam za rozpoczynaniem tekstów od tych samych zdań, które padają na początku publikacji o podobnej tematyce, jednak zrozumiałam, że w tym przypadku jest to nieuniknione. Rozpocznę podobnie jak niemal każdy tekst w Internecie na temat psychopatów. Wyjaśnię kim psychopata z pewnością NIE JEST.

W społecznej świadomości psychopatą jest osoba niebezpieczna, seryjny morderca, mający w oczach przerażający błysk drapieżnika, którego na pewno nie spotka się w swoim życiu, a nawet jeżeli, to prawdopodobieństwo jest znikome. BŁĄD. Przeprowadzone dotychczas badania temu zaprzeczają, ponieważ każdy człowiek co najmniej raz w swoim życiu spotkał jednostkę psychopatyczną. Powszechnie uważa się też, że psychopata jest chory psychicznie i od razu da się go rozpoznać po jego impulsywności oraz podejrzanym zachowaniu. Nie jest to prawdą.

Martha Stout porusza ten wątek pisząc: „(…) wielu ludzi nie ma pojęcia o tym zaburzeniu, a jeżeli coś o nim słyszeli, traktują je wyłącznie w kategoriach brutalnej psychopatii. Za jej ucieleśnienie uznają zbrodniarzy, seryjnych zabójców i masowych morderców, czyli ludzi wielokrotnie łamiących prawo w zwracający uwagę sposób, ludzi, których po ujęciu nasz wymiar sprawiedliwości zamknie w więzieniu (…) Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z istnienia jeszcze większej liczby nieagresywnych socjopatów, więc nie potrafimy zidentyfikować ich w naszym otoczeniu”.

Potwierdza to psycholog Katarzyna Kosior:„Mówiąc »psychopata«, myśli się zwykle o gangsterach i seryjnych mordercach. W rzeczywistości większość psychopatów funkcjonuje stosunkowo normalnie w życiu zawodowym i społecznym, nie wzbudzając żadnych podejrzeń. W jaki sposób psychopata zdobywa zaufanie u kobiety, mimo tylu wad? Zazwyczaj jest czarujący, działa jak magnes, intensywnie hipnotyzuje spojrzeniem, gdyż ze względu na brak odczuwania lęku podtrzymuje dłużej kontakt wzrokowy niż sugerowałby kontekst społeczny. Psychopata zapewnia o swej dobroci, wsparciu, chęci niesienia pomocy oraz stosuje manipulację, by przekonać do siebie partnerkę – potencjalną ofiarę”.

The Society for the Scientific Study of Psychopathy (SSSP) jest organizacją non-profit zajmującą się promowaniem naukowych badań w obszarze psychopatii, której członkowie zaangażowani są w zrozumienie cech oraz powodów psychopatii, a także szukaniu sposobów na wykrywanie ich i zapobieganie ich destrukcyjnym skutkom. Według nich osobowość psychopatyczna jest źle rozumiana, ponieważ istnieje wiele koncepcji źle ją opisujących. 

Psychopatia (osobowość psychopatyczna) NIE JEST równoważna z :

• przemocą
• morderstwami
• psychozą
• chorobą psychiczną (psychopatologią) w rozumieniu ogólnym
• antyspołecznym zaburzeniem osobowości

Część II - kim psychopata JEST

Nie ma jednej definicji psychopatii. Psychopatę rozpoznaje się po pewnych konretnych cechach i zachowaniach, z tym że musi to być zestaw cech oraz zachowań. Niestety, to okropne, ale wielu ludzi posiada niektóre cechy psychopatyczne. Można poznać psychopatę bądź osoby o cechach psychopaty. Podejrzewam, że skoro tutaj jesteś - czujesz bądź wiesz, że Twój bliski nim jest. To się wie i nikt nie ma prawa podważać Twoich słów ani odczuć.

CECHY PSYCHOPATY wg PCL-R (The Hare Psychopathy Checklist-Revised; Skala Obserwacyjna Skłonności Psychopatycznych autorstwa Roberta D. Hare'a):

• łatwość wypowiadania się/powierzchowny urok (glibness/superficial charm)
• zawyżona, nieadekwatnie wysoka samoocena  (grandiose sense of self-worth)
• potrzeba stymulacji/skłonność do szybkiego nudzenia się (need for stimulation/proneness to boredom)
• patologiczne kłamanie (pathological lying)
• skłonność do oszustwa i manipulowania (conning/manipulation)
• brak wyrzutów sumienia i poczucia winy (lack of remorse/guilt)
• płytkie odczuwanie emocji (shallow affect)
• nieczułość/brak empatii (callousness/lack of empathy)
• pasożytniczy styl życia (parasitic lifestyle)
• rozwiązłe życie seksualne, posiadanie wielu partnerów seksualnych oraz ich przedmiotowe traktowanie (promiscuous sexual behavior)
• wczesne problem wychowawcze (early behavior problems)
• brak poczucia rzeczywistości, oddawanie się fantazjom (lack of realistic)
• brak długoterminowych celów (long-term goals)
• impulsywność (impulsivity)
• nieprzyjmowanie odpowiedzialności za własne działania, zrzucanie jej na innych (failure to accept responsibility)
• liczne krótkie małżeństwa (many short-term marital relationships)
• przestępczość w młodym wieku i kryminalna wszechstronność (juvenile delinquency and criminal versatility)

Powyższe cechy według koncepcji psychopatii Roberta D. Hare’a dzieli się na dwa czynniki: 

• czynnik I – ujmuje właściwości emocjonalne i interpersonalne: wymiar interpersonalny oraz wymiar afektywny
• czynnik II – wskaźniki behawioralne: wymiar behawioralny oraz wymiar antyspołeczny

Aby zdiagnozować kogoś jako psychopatę według Roberta D. Hare’a musi zostać zaobserwowana kombinacja cech osobowości oraz społecznie dewiacyjnych zachowań, a zatem obecne muszą być wskaźniki z czynnika I, jak i czynnika II.

Tabela 1. Cechy psychopatii według Hare’a (2003)

Czynnik I		Czynnik II
1 – wymiar interpersonalny	- łatwość wypowiadania się i powierzchowny urok - zawyżona, nieadekwatnie wysoka samoocena - patologiczne kłamanie - skłonność do oszustwa i manipulowania	3 – wymiar behawioralny	- potrzeba stymulacji - pasożytniczy styl życia - brak długoterminowych celów - impulsywność - nieodpowiedzialność - lekkomyślność
2 – wymiar afektywny	- brak poczucia winy i wyrzutów sumienia - powierzchowne emocje (płytki afekt) - brak empatii - nieprzyjmowanie odpowiedzialności za własne działania	4 – wymiar antyspołeczny	- słaba kontrola gniewu, słaba kontrola zachowania - wczesne problemy wychowawcze - poważne zachowania przestępcze - łamanie zasad zwolnienia warunkowego - kryminalna wszechstronność
- przedmiotowe traktowanie partnerów seksualnych (promiskuityzm seksualny) - niestabilne relacje interpersonalne

Źródło: J. Groth, M. Andrałojć, Wczesne predyktory psychopatii – analiza stanu i kierunków badań psychopatii dzieci i młodzieży, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza [w:] „Psychologia rozwojowa”, 2014, tom 19, nr 3, s. 24.

***

Źródła:

• K. Kosior, Daltoniści ludzkich uczuć, (dostęp: 01.03.2019), [w:] https://www.kochamzabardzo.pl/czytelnia/daltonisci-ludzkich-uczuc
• M. Stout, Socjopaci są wśród nas, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2017.
• R. D. Hare, The Hare Psychopathy Checklist-Revised (Skala Obserwacyjna Skłonności Psychopatycznych), Multi- Health Systems, Toronto 1991.
• R. D. Hare, Psychopaci są wśród nas, Wydawnictwo Znak.
• J. Groth, M. Andrałojć, Wczesne predyktory psychopatii – analiza stanu i kierunków badań psychopatii dzieci i młodzieży, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza [w:] „Psychologia rozwojowa”, 2014, tom 19, nr 3, s. 24.
• The Society for the Scientific Study of Psychopathy (SSSP) [w:] https://psychopathysociety.org/